Verzelfstandiging Het Speelhuis: “Een politieke
klucht met een hoge prijs”
Het politieke
toneel van Helmond heeft een tragikomisch hoogtepunt bereikt. Het dossier rond
de verzelfstandiging van theater Het Speelhuis, ooit aangekondigd met grootse
ambities, is verworden tot een chaotisch politiek spektakelstuk waar de logica
ver te zoeken is. Het nieuwste hoofdstuk in dit drama? Een raadsvoorstel om de
verzelfstandiging abrupt te stoppen en het theater binnen de gemeente te
houden. Dit alles zou zogenaamd gedaan worden om "financiële
risico's" te beperken, maar wat die risico’s precies zijn, blijft een
raadsel. Na drie jaar wordt de koers radicaal gewijzigd, en het eerder kostbare
adviesrapport van Courante lijkt nu stilletjes in de shredder te verdwijnen
alsof het nooit heeft bestaan. Alsof dat niet genoeg is, verzinnen we
vervolgens zelf nieuwe argumenten om deze ommezwaai te rechtvaardigen. En op
dat punt haken wij als VVD-fractie af.
De grote ommezwaai
In 2021 werd
de verzelfstandiging van Het Speelhuis nog met veel enthousiasme aangekondigd.
Een dik adviesrapport van adviesbureau Courante, bestaande uit maar liefst 169
pagina’s, onderbouwde onder andere waarom een fusie met De Cacaofabriek het
theater zou helpen om eindelijk op eigen benen te staan. De plannen waren
groots: een zelfstandige toekomst voor het theater leek binnen handbereik. Maar
nu, drie jaar later, lijkt het alsof die hele strategie ineens als sneeuw voor
de zon is verdwenen. Geen fusie, geen verzelfstandiging, geen zelfstandige
horeca. Wat gebeurde er met al die mooie plannen?
Wethouder Van
Lierop lijkt van gedachten veranderd, maar zonder dat iemand echt begrijpt
waarom. Moeten we nu aannemen dat ze plots een ander inzicht heeft gekregen,
terwijl het dure adviesrapport van drie jaar geleden in de prullenbak
verdwijnt? Of tastte men destijds simpelweg in het duister? De plotselinge
koerswijziging roept meer vragen op dan het antwoorden geeft.
Het mysterie
van de verdwenen kosten
En dan de
financiën – of beter gezegd, het ontbreken van enige financiële duidelijkheid.
Wat het theater precies kost of zou kosten, blijft onduidelijk. Het college
beweert nu dat verzelfstandiging te duur zou zijn, met structurele kosten van
minstens €400.000 per jaar. Maar waar die cijfers vandaan komen? Dat blijft
vaag. Geen rapport, geen toelichting. En laten we het niet vergeten: er zou een
"tijdelijk" krediet van €500.000 nodig zijn om Het Speelhuis overeind
te houden. Tijdelijk, zegt men, maar wie garandeert dat dit bedrag ooit wordt
terugbetaald?
Het ontbreekt volledig aan transparantie. Het lijkt wel alsof de cijfers en argumenten ter plekke worden verzonnen om de koerswijziging van het college te rechtvaardigen. Zonder enig zicht op de werkelijke kosten en baten, is het onmogelijk om dit proces serieus te nemen. Het college mag dan beweren dat ze financiële risico’s willen vermijden, maar de enige zekerheid lijkt te zijn dat niemand écht weet wat Het Speelhuis nu werkelijk kost.
De
directeur krijgt de sleutel van de snoepkast
Alsof dat nog
niet genoeg is, gaat het college nóg een stap verder door de directeur van Het
Speelhuis meer macht te geven. Volgens het nieuwe voorstel mag de directeur
zelfstandig privaatrechtelijke samenwerkingen aangaan en schenkingen
accepteren. "Dit is alsof je een kind de sleutel van de snoepkast geeft en
vervolgens verbaasd bent dat die leeg is." In het verleden zagen we al dat
een gebrek aan toezicht tot problemen leidde. En nu willen we diezelfde
directeur nóg meer vrijheid geven?
Dit alles
zonder voldoende controlemechanismen. De wethouder vraagt ons om vertrouwen in
de directeur, maar dat vertrouwen lijkt blind te zijn. Zonder de juiste checks
and balances dreigt het theater af te stevenen op een situatie waarin
beslissingen worden genomen zonder enige vorm van verantwoording. En terwijl
wij ons afvragen wat het allemaal kost, lijkt de regie volledig zoek.
Van krokodillentranen
tot kleurloze coalitie
Het zal
niemand verbazen dat de coalitiepartijen, ondanks de felle kritiek van de
oppositie, het voorstel toch steunen. De gebruikelijke clichés kwamen weer
voorbij: "Cultuur mag geld kosten" en "De tijden zijn
veranderd." Maar dat zijn holle frasen. Het is makkelijk om te roepen dat
cultuur geld mag kosten, maar zonder enige zicht op de werkelijke cijfers of
zonder een onderbouwd plan, wordt er een blanco cheque uitgeschreven zonder
verantwoording.
Binnen de
coalitie heerst vooral kleurloosheid. Het debat over Het Speelhuis draait
voornamelijk om het volgen van de politieke wind, zonder dat iemand echt een
visie op de lange termijn lijkt te hebben. Er wordt veel gezegd, maar weinig
concreets. We draaien in cirkels, zonder dat iemand nog weet waarom of
waarheen.
Waar gaat “Het
Speelhuis” heen?
Het voelt
bijna alsof dit theaterstuk smeekt om een muzikale omlijsting van Mieke
Telkamp's klassieker "Waarheen, Waarvoor." De vraag die centraal
staat in dit nummer past precies bij de richtingloze koers die het college
lijkt te volgen: waarheen gaat Het Speelhuis, en waarom veranderen de plannen
zo abrupt? De verwarring is compleet, en net als in het lied blijft de
bestemming ongewis.
Dit theater heeft de potentie om een cultureel juweel te zijn, maar zonder duidelijke strategie, zonder transparantie over de financiën en met een directeur die meer macht krijgt zonder afdoende toezicht, dreigt het theater in zwaar weer terecht te komen. De vraag waar Het Speelhuis naartoe gaat, blijft onbeantwoord.
Wat ooit
begon als een ambitieus plan om het theater zelfstandig te maken, dreigt nu te
verzanden in een politiek toneelstuk zonder duidelijke logica. De inwoners van
Helmond blijven in het ongewisse, terwijl het college verder aanmoddert met een
chaotische koerswijziging. Het doek is nog lang niet gevallen in dit politieke
drama, maar de verwarring op het podium blijft groot.
Eén ding is
zeker: het laatste bedrijf van deze klucht is nog lang niet in zicht.
Serge vande Brug, Raadslid VVD Helmond