Het proces
We hebben de tekst met veel interesse gelezen en vroegen ons direct af waarom er in Helmond de komende vier jaar gewerkt gaat worden met een 'ambitie-akkoord' in plaats van een coalitieakkoord. Alleen al door deze benaming dacht de VVD-fractie dat er geen overeenstemming kon worden bereikt over de bekostiging van de opgesomde ambities? We lezen dat veel zaken uit de diverse verkiezingsprogramma’s in het akkoord zijn opgenomen (ook wij zien een aantal punten uit ons VVD-programma terug, waarvoor dank). De coalitie geeft aan dat men daarmee de hand uitsteekt naar de oppositie om samen met hen deze ambities te realiseren. Wij denken dat dit echter niet alleen gebeurt omdat men ons de hand wil reiken, maar ook omdat de coalitie vanwege de ‘lieve vrede’ het doorhakken van knopen wilde vermijden? Onze fractie wilde daarom ter verduidelijking wat vragen stellen aan formateur Leijenhorst. Maar wat schets onze verbazing, de heer Leijenhorst geeft aan het ‘vanwege de cultuur, werkwijze en de betrokken personen bij de besprekingen, niet verstandig te vinden om het woord te voeren. Toch heeft hij zich naar eigen zeggen (ED) ‘verwonderd over hoe een aantal dingen is gelopen’. Combineren we dit met een telefoontje op zondag van Dhr. Teurlings naar mij met de vraag om af te zien van een verzoek van de oppositie om de formateur uit te nodigen en u zult begrijpen dat voor ons het mysterie van een formatie die eindigt zonder formateur alleen maar groter is geworden.
Maar laten we verder gaan met het ambitieakkoord; Het belangrijkste aspect van het akkoord zou moeten zijn HOE de coalitie al deze ambities wil realiseren, HOE wil men al deze ambities betalen en HOE wil men al deze ambities uitvoeren met de schaarste aan ambtelijke capaciteit? Op dit soort essentiële vragen geeft het akkoord geen antwoord. In het hele document zijn praktisch geen concrete doelen te vinden waardoor er dus door de raad ook niet te controleren valt of over 4 jaar de doelen zijn behaald. Conclusie; de coalitie wil in het akkoord HEEL veel, maar blijft ook HEEL vaag, van keiharde afspraken of een financiële onderbouwing is geen sprake!
Aantal wethouders
Helmond moet een schaalsprong gaan maken, flink groeien dus. Maar wie denkt dat het hier over de inwoners gaat lijkt bedrogen uit te komen. We groeien in eerste instantie vooral in het aantal wethouders. Hoewel wij complimenten willen geven aan de drie wethouders die parttime gaan werken en hebben besloten af te zien van aanvullend wachtgeld, betekent het aanstellen van 7 wethouders wel degelijk meer kosten voor onze stad. En de heer Tuerlings van GroenLinks had ons nog wel zo beloofd dat het kostenneutraal zou zijn. Met twee wethouders van ver buiten Helmond is dat namelijk maar zeer de vraag. We hebben met een vorige wethouder van buiten al gezien dat de declaraties geëxplodeerd zijn. In één kwartaal werd er ruim 4500 euro gedeclareerd, bijna 45x zoveel als de eerstvolgende wethouder. Hoe dat met twee wethouders van buiten kostenneutraal moet worden is ons een raadsel, om nog maar niet te spreken van de extra werkruimte en extra ondersteuning die nodig zal zijn.
Daarnaast is het naar onze inwoners slecht uit te leggen dat men heeft gekozen voor wethouders van ver buiten Helmond, zeker in de periode waarin het lokale bestuur juist dichter bij de Helmonders wil staan en ze meer wil betrekken bij de politiek. Een wethouder heeft in deze een voorbeeldfunctie, daarnaast is onze stad de moeite waard om te wonen, en dat is niet wat de coalitie nu uitstraalt. Al diegenen die lokale bestuurlijke verantwoordelijkheid dragen, behoren deel uit te maken van de lokale gemeenschap. Een lokale bestuurder moet binding en voeling hebben met de lokale gemeenschap, omdat hij of zij een bestuurder vóór en in het belang van de gehele lokale bevolking is. De hoofdregel in de wet luidt dat ook dat een wethouder in de gemeente moet wonen en dat slechts in bijzondere gevallen een ontheffing voor één jaar kan worden gegeven. De VVD fractie vraagt zich af wat hier die bijzondere omstandigheden eigenlijk zijn? Anders dan dat de wethouders Helmond blijkbaar niet mooi of interessant genoeg vinden om op termijn te komen wonen?
U zult begrijpen een wethouder die per dag meer dan 5 uur moet reizen om hier te werken vindt onze fractie onwenselijk. Hoe rijmt zich dat met de groene ambitie van zijn eigen partij? Lekker op de fiets, zoals het ambitieakkoord wil, zal het niet worden. Gaat hij met de trein of gaat hij de vele files in Brabant nog langer maken? Hoeveel extra reis- en verblijfkosten is de gemeente hiervoor per maand kwijt? Volgens de wetgeving kan een wethouder van buiten maar liefst 18% van zijn maandsalaris vergoed krijgen in kosten voor tijdelijke huisvesting. Dat is ruim 1500 euro per maand! En daar komen de extra reiskosten nog bovenop!
Wij zouden hier willen stellen ‘practice what you preach’. Of zoals gisteren bij de podiumbijeenkomst over de energietransitie werd gesteld ‘een beter milieu begint bij jezelf, dat je bijvoorbeeld minder vlees eet, minder spullen koopt en minder reist’. Dus een oproep aan onze wethouders van buiten vermijd die bijna 200.000 onnodige reiskilometers en kom bijvoorbeeld wonen in een van onze volledig circulaire gebouwde Brainport Smart District woningen. Het kan niet anders of een geëngageerd GroenLinks of PvdA wethouder zal zich in deze woonwijk als een vis in het water voelen!
Financiën
De Helmondse gemeentefinanciën staan er op dit uitstekend voor. „Er komt echter behoorlijk zwaar weer aan.” De hoge prijzen van gas, benzine en steeds meer supermarktproducten hakken erin. De torenhoge inflatie holt de koopkracht uit en zal er waarschijnlijk toe leiden dat consumenten de hand op de knip gaan houden. Maar ook onze majeure projecten (denk aan de bouw van een nieuw stadion op de Braak) zouden zomaar eens vele miljoenen meer kunnen gaan kosten. Waarom kiest men er niet nu al voor om na te denken om de uitgaven te beperken of plannen te temporiseren, juist dat zou een proactief akkoord zijn geweest zijn waarin we Helmond voorbereiden op de aanstaande storm. Onze fractie vreest dat door het ontbreken van deze houding het college straks de tering niet meer naar de nering gaat zetten maar de ‘onverwachte kostenstijgingen’ gaat afwentelen op de Helmondse inwoners waardoor de koopkracht nog meer onder druk zal komen staan.
Brede welvaart
In de presentatie van het akkoord in Wijkhuis De Geseldonk werd er terecht trots gesproken over vele goede plannen om de tweedeling in de stad tegen te gaan. Wat echter opviel was dat er praktisch geen aandacht werd besteed aan onze economie en ons bedrijfsleven, die het helaas nog steeds moet doen met te weinig bedrijventerreinen en een belabberde infrastructuur. We lijken bijna te vergeten dat er ook gewoon geld verdiend moet worden. Alleen dan kunnen we de oplopende kosten voor onze organisatie, de sociale voorzieningen, onze veiligheid en ambities m.b.t. de brede welvaart betalen!
Misschien kan onze toekomstige wethouder uit de Mainport Rotterdam (waar 6-baans rondwegen aanwezig zijn) ons Helmondse bedrijfsleven wel duidelijk maken waarom de Brainport Eindhoven-Helmond geen rondweg nodig heeft en het aan de Oostzijde kan volstaan met een eenbaans ‘karrespoor’? Het Eindhovens Dagblad kopte eind mei over de filecijfers immers niet voor niets: “Overal dalen de cijfers en in Brabant stijgen ze”.
Sociale huur
Het begrip Brede welvaart houdt veel in maar een van die zaken is ook dat alle Helmonders kunnen profiteren van de groei van onze economie, dat alle Helmonders in staat zijn om vermogen op te bouwen. Alleen dan krijgen we een sterker Helmond voor iedereen. Daar hoort echter geen stad bij waarbij 39% van de woningen bestaat uit sociale huurwoningen (het landelijke gemiddelde is 30%). Dit zijn woningen waarvoor mensen en gemeentes via huursubsidies gedurende hun gehele leven blijven betalen. En dit alles zonder dat vermogen wordt opgebouwd. Een streven naar meer koopsubsidies i.p.v. huursubsidies zou hier veel beter bij passen. Daarvoor zijn juist veel meer goedkope koopwoningen nodig. In andere gemeenten worden op dit moment creatieve plannen ontwikkeld om dit mogelijk te maken en ook bij de landelijke overheid spreekt men weer van een soort premie A regelingen.
Wat betreft het streven naar een ‘kernvoorraad’ van 37,5% sociale huur nog het volgende. Onze nationale overheid wil een gemiddeld percentage van 30% sociale huurwoningen per gemeente. Hierdoor kan de hieraan verbonden problematiek eerlijk over alle gemeentes worden verdeeld. Het bouwen van sociale huurwoningen moet dan ook absoluut regionaal worden bekeken. Het is onwenselijk dat Helmond door de bouw van een bovengemiddeld groot aantal sociale huurwoningen de kosten gaat dragen voor de ons omringende gemeentes die de landelijke normen bij lange na niet halen.
Energie
In het akkoord staat ook dat onze gemeente ernaar streeft om energieneutraal te zijn in 2035. Dit terwijl de nationale en Europese overheden altijd spreken over 2050. Dit soort onrealistische bijna utopische ambities zijn vaak paden naar toekomstige problemen. Hoewel de ambities gedeeltelijk met Europees geld betaald gaan worden zal dit vanwege co-financieringseisen gepaard gaan met enorme extra kosten voor de Helmondse bevolking. Daarnaast valt dit streven waarschijnlijk niet te rijmen met de berichten van afgelopen week in het Eindhovens Dagblad. Het hoogspanningsnet in Brabant zit nagenoeg aan de maximale capaciteit door de snelgroeiende vraag naar elektriciteit, onder meer door industriële elektrificatie, grootschalige ZONNEVELDEN, batterijsystemen en de verduurzaming van mobiliteit (laadpalen) en gebouwde omgeving (warmtepompen). Zijn de onderhandelaars het met de VVD eens dat veel van de ambities alleen hierdoor al niet behaald kunnen worden?
We kunnen zo nog een tijdje doorgaan maar in verband met de tijd wil onze fractie het hier nu bij laten.
Wij wensen het college veel succes met de uitvoer van de plannen.
Theo Manders
Fractievoorzitter