Het was een bijzonder moment, een paar weken geleden, toen ze via Facebook een berichtje ontving van de bewoners van haar ouderlijk huis. In het plafond van de zolder lagen twee geldkistjes verstopt waarin haar vader oude spaarbankboekjes, munten maar ook acht gedichtjes had opgeborgen. Die getuigden van de grote liefde en trots van de ‘oude’ en inmiddels overleden Van Mierlo voor zijn vrouw en twee dochters. Yvonne van Mierlo was een klein, onzeker meisje, maar haar vader zag en benoemde haar talenten. Nadat zij en haar man Theo zich in 2005 aanmeldden bij de Helmondse VVD ging het snel qua politieke carrière. In 2006 kwam ze in de gemeenteraad en vier jaar later werd ze wethouder. Totdat ze vijf jaar later de overstap maakte naar het maatschappelijk veld op dit moment is Yvonne van Mierlo directeur van Ergon, het werkleerbedrijf van vijf gemeenten in en rond in Eindhoven. Op de VVD-kieslijst staat ze deze maand symbolisch op plek 19: als mede lijstduwer. Ze volgt op gepaste afstand de lokale VVD en is altijd bereid om advies te geven.
Wat heb je geleerd van de periode 2010-2015?
Van Mierlo: “De enige manier om succesvol te zijn is om te verbinden. Woningbouw, economie, zorg, welzijn, inwoners, ondernemers, onderwijs, noem maar op. Helmonders moeten zich veilig kunnen voelen, recht op werk hebben, de kans krijgen om iets van hun leven te maken, hun kinderen veilig naar een goede school kunnen brengen. Meer dan ooit zie je consequenties in de verschillende leefdomeinen zodra je aan de knop van één onderdeel draait. Ik vind dat je politiek moet bedrijven vanuit de bedoeling. Bij mijn afscheid zei iemand: soms moet je gewoon een ‘Yvonneke’ doen. Dat zie ik als een compliment, in de zin van: regels zijn nodig, maar zodra regels belangrijker worden dan de bedoeling en een belemmering creëren die de bedoeling in de weg zit, dan moeten we het aandurven om vanuit de bedoeling te werken niet alleen volgens de regels. En overbodige regels moeten geschrapt worden.. Als wethouder ben je tenslotte facilitair manager van de stad.” Je moet dingen mogelijk maken.
Wat herinner je je als belangrijkste resultaat uit deze periode?
Van Mierlo: “In het kader van het project ‘De Kracht van Helmond’ hebben we rondetafelgesprekken gevoerd met kleine, grote, jonge en ervaren ondernemers over de vraag: wat is er nodig om in Helmond succesvol te kunnen ondernemen? We constateerden destijds bijvoorbeeld dat het belangrijk is om talent voor de stad te behouden. Een studentenstad zijn we niet, daarom hebben we ervoor gekozen om onszelf te onderscheiden als stagestad. Met andere woorden: Helmonds talent kan in Helmond blijven werken. Tegelijkertijd hebben we samen met de ondernemers een ondernemersfonds gecreëerd waarmee investeringen in leefbaarheid worden gefinancierd, zoals parkeerplekken, cameratoezicht, vergroening van bedrijventerreinen en evenementen in wijken.”
Je echtgenoot Theo Manders leidt nu de VVD in Helmond. Wat wordt zijn grootste uitdaging?
Van Mierlo: “Ik denk de woningnood in combinatie met andere grote uitdagingen. Op dit moment spelen tegelijkertijd meerdere crises die met elkaar in verbinding staan. Behalve de woningnood hebben we bijvoorbeeld ook de energietransitie die betaalbaar moet blijven. En we hebben een tekort aan arbeidskrachten dus moeten we ervoor zorgen dat iedereen in Helmond mee kan blijven doen. Tenslotte hebben we iedereen nodig. De verbinding tussen al deze terreinen is zeer belangrijk. Alle Helmonders moeten kansen krijgen en daarom moeten we ook inzetten op vroegsignalering van bijvoorbeeld schulden of eenzaamheid om te voorkomen dat mensen buiten de boot vallen. De VVD leuze is niet voor niets het gaat goed in Helmond, maar het kan altijd beter. Dus moeten we oog blijven hebben voor de brede welvaart, dus ook voor mensen die het moeilijk hebben. High-touch naast high-tech.”
Dat klinkt nogal links voor een VVD’er.
Van Mierlo lachend: “Zo’n opmerking ben ik intussen wel gewend. Zodra je je sociaal uitspreekt, wordt dat al gauw geassocieerd met links. Daar loop ik m’n hele leven al tegenaan. Maar: de VVD is óók een sociale partij. We gunnen iedereen de kans om een stapje verder te komen en willen dat ook graag stimuleren. Het gaat niet over rechts of links; het gaat over inhoud en bedoelingen. Soms heb je in de maatschappij individuen die willens en wetens de boel dwarsbomen, ja dan moet je ingrijpen. Maar vaak zijn mensen onmachtig om vooruit te komen en dan moet je helpen. Ik ben niet van de polarisatie, maar meer van: wat kunnen we samen bijdragen aan een beter Helmond? Zo komen we samen sterker verder.
Hoe staat ‘jouw’ Theo daarin?
Van Mierlo: “Waar ik iets meer van de nuance ben, is Theo misschien wat directer.” Soms zeggen ze tegen hem: luister maar eens naar Yvonne. Maar alle gekheid op een stokje: Theo is oprecht geïnteresseerd in mensen. Hij wil luisteren, horen en oplossen. Ik vond zelf de campagnetijd altijd het lastigst. Als wethouder probeer je te verbinden, tijdens de verkiezingen moet je de verschillen uitvergroten. Daar ben ik niet zo van. Theo is daarentegen een echte debater. Dat vindt hij leuk en daar is hij goed in.”
Kan dat ook een valkuil zijn?
Van Mierlo: ”Ja, maar Theo beseft dat je in de politiek altijd eerst moet nadenken, tot tien tellen, met anderen afstemmen, argumenten moet afwegen en dan pas een besluit kunt nemen.”
Wat vind je van de nieuwe kandidatenlijst?
Het is een mooie mix geworden van ervaren en nieuwe kandidaten, jong en oud, werkend in het bedrijfsleven, bij de overheid of het onderwijs en met kennis van diverse disciplines. Mensen die enthousiast en betrokken zijn en met beide benen in de Helmondse samenleving staan.
Ga je eigenlijk als Yvonne Manders of Yvonne van Mierlo door het leven?
Van Mierlo: “M’n vader was een hardwerkende kruidenier en overleed helaas al op 55-jarige leeftijd. Ik was best een onzeker meisje, maar hij vertelde mij: je bent een Van Mierlo en daarom kun je alles. Hij stimuleerde mij om te gaan studeren en mijn ambities na te leven. Sindsdien heb ik zoiets van: ik ben en blijf een Van Mierlo. Mijn ouders brachten de boodschappen in Helmond rond, samen met een snoepje van de week. Gezinnen die op dat moment het geld niet hadden om af te rekenen, mochten van hen later betalen. Achter de voordeur besprak hij hun maatschappelijke en gezinsproblemen. In die zin was hij echt een sociaal ondernemer in hart en nieren.”
Waarmee zou je willen afsluiten?
Van Mierlo: “Kijkend naar wat er nu in de wereld gebeurt (oorlog in Oekraïne, red.) zou ik willen zeggen: ga alsjeblieft stemmen. Stemrecht is een groot goed. Je kunt je stem laten horen, er wordt naar je geluisterd, je mening doet ertoe. En denk niet: het maakt me niet uit, ik blijf wel op de bank zitten.”